KRYZYS I FORMA | SZTUKA NIEPOKORNA 1980 - 2012
29 maja - 15 czerwca 2013 r. | GALERIA DAP
DOM ARTYSTY PLASTYKA | MAZOWIECKA 11A | WARSZAWA

UCZESTNICY WYSTAWY:
Winicjusz Borowski, Dorota Brodowska, Janusz Dziurawiec, Barbara Gac-Pogorzelska, Jolanta Jakima-Zerek, Teresa Jakbukowska, Anatol Karoń, Sławomir Lewczuk, Jacek Lilpop, Andrzej Łubowski, Geno Małkowski, Krzysztof Mańczyński, Jacek Maślankiewicz, Janusz Mulak, Lech Okołów, Krzysztof Oraczewski, Jacek Rossakiewicz, Jan Rylke, Piotr Rzeczkowski, Bogdan Sopniewski, Jerzy Świątkowski, Lubos Werner, Karol Wieczorek.

W porozumieniu z Zarządem Okręgu Warszawskiego ZPAP powstał projekt wystawy ogólnopolskiej, odbywającej się w maju i czerwcu 2013 roku w Galerii DAP w Warszawie. Zaproszono do udziału w niej twórców, którzy uczestniczyli w Akcjach Ruchu Artystycznego Świat, rozpoczętych w maju 1980 r. dwiema dużymi, "gorącymi" wystawami w stolicy (ok. 40 autorów w galeriach MDM i Nowy Świat), następnie był Kraków, Słupsk, szybko znowu kolejna IV Akcja w Warszawie w Galerii Art OW ZPAP przy Krakowskim Przedmieściu (55 autorów z całej Polski), zastopowana 13 grudnia 1981 stanem wojennym.
Po stanie wojennym Ruch Artystyczny Świat nie zginął, po okresie działalności w drugim obiegu, w latach 1985-93, inicjował w różnych miastach i w stolicy nowe, ważne wystawy-akcje interdyscyplinarne, do których przyłączali się kolejni malarze oraz poeci, pisarze, dziennikarze, aktorzy, filmowcy. Były to trudne, wbrew wszelkim przeciwnościom podejmowane przez samych twórców, wielokrotne działania w obronie prawdy i wolności, nie tylko sztuki samej. To nie są tylko wielkie słowa, bo otóż za nimi kryją się dokonywane czyny bardzo wielu ludzi, ich praca twórcza, duch niepokorny, szlachetny i myśl mądra. Każda publiczna akcja miała jawny kontekst sztuki niepoprawnej, krytycznej (Akcje "Witkacy 85" w stolicy i kilku miastach, "Studium czerwieni", "Człowiek nagi", "III etap" w Warszawie, cykle "Sztuka w biedzie", "Koniec Wieku" z malowaniem czterometrowych formatów na żywo w czasie akcji, i in.). Akcje prawdziwej sztuki krytycznej "III Etap" i "Sztuka w biedzie" odbyły się właśnie w Domu Artysty Plastyka w przełomowym czasie lat 89/90, a "Koniec Wieku" dwukrotnie w Terminalu LOT w hotelu Mariott, w Centrum Sztuki Palladium przy Złotej w Warszawie i w Piotrkowie Trybunalskim w latach l991-93. Burzliwe te dzieje Ruchu Artystycznego Świat, autentycznego ruchu twórczego w Polsce (jak i wcześniejszego Ruchu o Poprawę), podciętego nagle niebywałym w skali światowej aktem rabunku z miejsca publicznego ponad 50 dzieł, głównie wielkoformatowych, stworzonych na gorąco podczas dwóch akcji w Terminalu LOT w gmachu Hotelu Mariott w latach 1990 - 92, w żywym nurcie życia i sztuki politycznego przełomu. Ale nie ma ich, nie można ich pokazać (zostały zrabowane lub nawet bandycko spalone, organa powołane do ścigania przestępstw odmówiły wszczęcia śledztwa), a byłyby żywym artystycznym dokumentem czasu, gdybyśmy je mogli teraz pokazać. Wystawa tych dzieł byłaby dziś, w roku 2013, sensacyjnym wydarzeniem artystycznym. Nasze akcje-wystawy zawsze miały charakter nowy, gorący z ducha i myśli, zarówno poprzez swoją zawartość, jak i sposób kreowania i pokazywania obiektów. Tyle - w ogromnym skrócie - gwoli przypomnienia nie tak dawnej przecież przeszłości.
Ale przecież artyści nie przestali indywidualnie pracować, każdy w ciągu minionych prawie 20 lat tworzył, chcąc wyartykułować to, co się postrzega ze świata bliskiego, dalszego, co doświadczane, wewnętrznie przeżywane, wyobrażane, w obrazach przeniesione.
Pełny tytuł akcji brzmi: "Kryzys i Forma. Sztuka niepoprawna 1980 - 2012". Zaprosiliśmy do niej kilkudziesięciu twórców, uczestników poprzednich akcji Ruchu Świat, ale także nowych autorów. Każdy wnosi do wystawy od 2 do 4 prac, powstałych w latach 80. i 90., jak i w najnowszym czasie. Tytuł wystawy jest chyba jasny dla twórców, jak i publiczności. Chcemy nadać taką formę wystawie, aby sztuka niepoprawna budziła emocje u wszystkich, którym nie obca jest prawda o swoim czasie, pod żadnym względem, egzystencjalnym, artystycznym, kulturowym.

Komisarz wystawy - Hugon Bukowski